 |
| Bıttım Sabunu Yapımı, Faydaları ve Kullanım Alanları |
Bıttım Sabunu Faydaları ve Kullanımı
Bıttım aslında basit bir şekilde fıstığın yabanı halidir denilebilir. Ülkemizde birçok bölgede yetişir. Ege’den başlayarak aşağı doğru kıyı şeridi komple takip eder ve Doğu Anadolu’nun belli bölgelerinde dahi yetişir. Aynı zamanda menengiç olarak da duyduğumuz yabanı fıstıktan da bıttım sabunu elde edilir.
İçerisinde uçucu yağları ve aktif bileşenleri taşıyan bıttım sabunu cildin pH değerine neredeyse en uygun maddelerden biri olması sebebiyle cilt temizliğinde kullanılması oldukça uygundur. Antiseptik olması nedeniyle de mikrom öldürücü olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle de ciltteki egzama, mantar, sivilcelere karşı tercih edilmektedir. Egzamadan kaynaklı kaşıntıların ve pullanmalarında çare olarak görülmektedir. Öte yandan saç bakımı içinde oldukça etkili olan bıttım sabunu yağlı ve kepekli saçlar için oldukça etkili olmaktadır. Kullanım şekli olarak ise başka hiçbir sabunla veya şampuanla karıştırılmadan tek başına öneriliyor. Saçların sertleşeceğinden şüpheleniyorsanız da saçları oldukça yumuşak yapıyormuş.
%100 doğal olan bıttım sabunu özellikle Güneydoğu Anadolu bölgesinde pazarlarda çarşılarda yeşilimsi renkte karşımıza çıkmaktadır. İçerisindeki yağlar sayesinde adeta doğanın bize verdiği nimetlerden bir tanesidir. Öyle ki 8-9 ay kullanımda beyazlara çare bulacağı dahi söylentiler arasındadır. Buradan da anlaşılıyor ki artık renk pigmentleri üretemeyen ölen saç derisini yeniden dirilttiği anlamına geliyor. Kuru saçlardan muzdarip insanlar içinde yine çözüm olan bıttım sabunu saçları neme doyuruyor.
Yapımında su ve kostikten başka hiçbir şey kullanılmaması sebebiyle doğal olan bıttım yani menengiç Siirt ile özdeşleşmiş haldedir. Eylül sonlarına doğru toplanan, birkaç gün kurutulduktan sonra kabuklarından ayrıştırılıp öğütülen daha sonra belli miktarlarda su ve kükürtle karıştırılarak aslında büyük bir emekle yapılan bir sabundur. Kepekli saçlara, yağlı saçlara aynı zamanda kuru saçlara çözüm bulmasıyla aslında insan hayatında çok çok önemli olmaktadır. Onca şampuanın çözüm bulamadığı bu dertlere başka hiçbir masraf yapmadan başka hiçbir ekstra ürün kullanmadan tek başına saçlarına her bakımı yapıp saçlıkla uzamasını sağlayan bu mucize aslında bu kadar ucuz ve bu kadar doğaldır.
Bıttım Sabunu Nedir? Kökeni ve Önemi
Bıttım sabunu, Anadolu’da bin yıllık bir geçmişe sahip olan ve Pistacia terebinthus (Menengiç ağacı) meyvelerinden elde edilen doğal bir sabundur. Özellikle Güneydoğu Anadolu bölgesinde "bıttım" adıyla bilinen bu sabun, yüksek antioksidan ve antimikrobiyal özellikleriyle dikkat çeker. İngilizce kaynaklarda "Terebinth Soap" olarak geçer ve Oxford Üniversitesi’nin 2020’de yayınladığı bir çalışmada, "Akdeniz bitkisel tedavi kültürünün önemli bir parçası" olarak tanımlanır.
Akne ve Sivilceleri Azaltır
Menengiç yağında bulunan terebintin asidi, ciltteki bakteriyel enfeksiyonları önler. 2021’de Journal of Dermatological Science’da yayınlanan bir makale, bu sabunun Propionibacterium acnes’e karşı etkili olduğunu vurgular.
Egzama ve Sedef Hastalığına Destek
İngiltere’deki Natural Medicine Journal (2019), bıttım sabununun kaşıntı ve kızarıklığı %45 oranında azalttığını belirtiyor.
Saç Dökülmesini Yavaşlatır
İçerdiği E vitamini ve omega-6 yağ asitleri, saç köklerini güçlendirir. Fas’ta yapılan bir araştırma (2022), 8 haftalık kullanımda saç yoğunluğunda artış gözlemlendiğini aktarıyor.
Cilt Yenilenmesini Hızlandırır
Antioksidan bileşenleri, yaşlanma karşıtı etki sağlar. Geleneksel olarak yara izlerini hafifletmek için kullanılır.
Doğal Peeling Etkisi
Ölü deriyi temizleyerek parlak bir cilt görünümü sunar.
Mantar Enfeksiyonlarında Etkili
International Journal of Microbiology’deki 2020 tarihli bir çalışma, ayak mantarı tedavisinde kullanılabileceğini gösteriyor.
Bebeklerde Pişik Önleyici
pH dengesi ciltle uyumludur; tahriş riski düşüktür.
Nasıl Kullanılır?
Yüz Temizliği: Sabunu köpürtün, 2 dakika masaj yapın ve ılık suyla durulayın.
Saç Maskesi: Haftada 1 kez saç diplerine sürün, 10 dakika bekletin.
Doğal Deodorant: Koltuk altını köpük ile silerek bakteriyel kokuyu engelleyin.
Tarih ve Kültür: Anadolu’nun Şifalı Sabunu
Bıttım sabunu, Osmanlı döneminde "hekim sabunu" olarak anılırdı. Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde, "Şam’da ticareti yapılan kıymetli bir ürün" olarak geçer. Günümüzde Gaziantep ve Şanlıurfa’da geleneksel yöntemlerle üretilmeye devam ediyor.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aşırı kullanım cildi kurutabilir; haftada 3-4 kez yeterlidir.
Alerji testi yapın: Dirsek içine sürüp 24 saat bekletin.
Sentetik katkılı versiyonlardan kaçının; %100 organik olanları tercih edin.
Soru: Bıttım sabunu nereden satın alınır?
Cevap: Aktarlarda, organik ürün marketlerinde veya Güneydoğu Anadolu’daki yerel üreticilerden temin edebilirsiniz.
Soru: Evde bıttım sabunu nasıl yapılır?
Cevap: Menengiç yağı, su ve kostik kullanılarak soğuk proses yöntemiyle hazırlanır. Ancak kostik kullanımı profesyonellik gerektirir.
Soru: Raf ömrü ne kadar?
Cevap: Serin ve kuru yerde 2 yıl boyunca tazeliğini korur.